الف) آداب میهمانى رفتن در قرآن

1. بدون دعوت به جایى نروید. (احزاب/53:  یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلَّا أَن یُؤْذَنَ لَكُمْ إِلَى طَعَامٍ غَیْرَ نَاظِرِینَ إِنَاهُ وَلَكِنْ إِذَا دُعِیتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانتَشِرُوا وَلَا مُسْتَأْنِسِینَ لِحَدِیثٍ إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ یُؤْذِی النَّبِیَّ فَیَسْتَحْیِی مِنكُمْ وَاللَّهُ لَا یَسْتَحْیِی مِنَ الْحَقِّ وَ إِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِن وَرَاء حِجَابٍ ذَلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ وَ مَا كَانَ لَكُمْ أَن تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَلَا أَن تَنكِحُوا أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ عِندَ اللَّهِ عَظِیمًا)(1)

 2. با اجازه و اذن وارد شوید.(2)

3. قبل از وقت ‏به میهمانى نروید و به انتظار غذا ننشینید.(3)

4. هرگاه غذا تناول كردید، فورا پراكنده شوید و به بحث و صحبت نشینید. (4)

5. اگر كسى در منزل نبود وارد نشوید. (نور/ 28: فَإِن لَّمْ تَجِدُوا فِیهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّى یُؤْذَنَ لَكُمْ وَإِن قِیلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكَى لَكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ)(5)

6. اگر صاحب‏خانه عذر آورد و گفت معذور هستم، عذر او را بپذیرید.(6) 

7. به اهل منزل سلام كنید. (نور/27: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُیُوتًا غَیْرَ بُیُوتِكُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَى أَهْلِهَا ذَلِكُمْ خَیْرٌ لَّكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ)(7) 

8. به یكدیگر جا داده و احترام بگذارید. (مجادله/11: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قِیلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا یَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ وَإِذَا قِیلَ انشُزُوا فَانشُزُوا یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ)(8)

9. به مقدار متعارف غذا بخورید و اسراف نكنید. (اعراف/31: یَا بَنِی آدَمَ خُذُواْ زِینَتَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ و كُلُواْ وَ اشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ)(9)

10. [در میهمانى] نجوى نكرده و گناه و معصیت نكنید. (مجادله/9: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَیْتُمْ فَلَا تَتَنَاجَوْا بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِیَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ)(10)

11. در موارد ذیل مى‏توان بدون اجازه خاصی از صاحب‏خانه غذا تناول كرد:

پدران، مادران، برادران، خواهران، عموها، عمه‏ها، دایى‏ها، خاله‏ها و دوستان یا خانه‏اى كه كلیدش دست‏شماست. (نور/61: لَیْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَ لَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَ لَا عَلَى الْمَرِیضِ حَرَجٌ وَ لَا عَلَى أَنفُسِكُمْ أَن تَأْكُلُوا مِن بُیُوتِكُمْ أَوْ بُیُوتِ آبَائِكُمْ أَوْ بُیُوتِ أُمَّهَاتِكُمْ أَوْ بُیُوتِ إِخْوَانِكُمْ أَوْ بُیُوتِ أَخَوَاتِكُمْ أَوْ بُیُوتِ أَعْمَامِكُمْ أَوْ بُیُوتِ عَمَّاتِكُمْ أَوْ بُیُوتِ أَخْوَالِكُمْ أَوْ بُیُوتِ خَالَاتِكُمْ أَوْ مَا مَلَكْتُم مَّفَاتِحَهُ أَوْ صَدِیقِكُمْ لَیْسَ عَلَیْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَأْكُلُوا جَمِیعًا أَوْ أَشْتَاتًا فَإِذَا دَخَلْتُم بُیُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَى أَنفُسِكُمْ تَحِیَّةً مِّنْ عِندِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَیِّبَةً كَذَلِكَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآیَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُون)(11)

پی نوشت ها:

1- ترجمه: « اى كسانى كه ایمان آورده‏اید! در خانه‏هاى پیامبر داخل نشوید مگر به شما براى صرف غذا اجازه داده شود، در حالى كه [قبل از موعد نیایید و] در انتظار وقت غذا ننشینید؛ امّا هنگامى كه دعوت شدید داخل شوید؛ و وقتى غذا خوردید پراكنده شوید، و [بعد از صرف غذا] به بحث و صحبت ننشینید؛ این عمل‏، پیامبر را ناراحت مى‏نماید، ولى از شما شرم مى‏كند [و چیزى نمى‏گوید]؛ امّا خداوند از [بیان‏] حق شرم ندارد! و هنگامى كه چیزى از وسایل زندگى را [به عنوان عاریت‏] از آنان [= همسران پیامبر] مى‏خواهید از پشت پرده بخواهید؛ این كار براى پاكى دلهاى شما و آنها بهتر است‏! و شما حق ندارید رسول خدا را آزار دهید، و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسرى خود درآورید كه این كار نزد خدا بزرگ است‏! »

2- همان

3- همان

4- همان

5- و اگر كسى را در آن نیافتید، وارد نشوید تا به شما اجازه داده شود؛ و اگر گفته شد: (بازگردید!) بازگردید؛ این براى شما پاكیزه‏تر است‏؛ و خداوند به آنچه انجام مى‏دهید آگاه است‏!

6- همان

7- ترجمه: « اى كسانى كه ایمان آورده‏اید! در خانه‏هایى غیر از خانه خود وارد نشوید تا اجازه بگیرید و بر اهل آن خانه سلام كنید؛ این براى شما بهتر است‏؛ شاید متذكّر شوید! »

8- ترجمه: «اى كسانى كه ایمان آورده‏اید! هنگامى كه به شما گفته شود: (مجلس را وسعت بخشید [و به تازه‏واردها جا دهید])، وسعت بخشید، خداوند [بهشت را] براى شما وسعت مى‏بخشد؛ و هنگامى كه گفته شود: (برخیزید)، برخیزید؛ اگر چنین كنید، خداوند كسانى را كه ایمان آورده‏اند و كسانى را كه علم به آنان داده شده درجات عظیمى مى‏بخشد؛ و خداوند به آنچه انجام مى‏دهید آگاه است‏! »

9- ترجمه: « اى فرزندان آدم‏! زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد، با خود بردارید! و [از نعمتهاى الهى‏] بخورید و بیاشامید، ولى اسراف نكنید كه خداوند مسرفان را دوست نمى‏دارد! »

10- ترجمه: «اى كسانى كه ایمان آورده‏اید! هنگامى كه نجوا مى‏كنید، و به گناه و تعدّى و نافرمانى رسول [خدا] نجوا نكنید، و به كار نیك و تقوا نجوا كنید، و از خدایى كه همگى نزد او جمع مى‏شوید بپرهیزید! »

11- ترجمه: « بر نابینا و افراد لنگ و بیمار گناهى نیست [كه با شما هم غذا شوند]، و بر شما نیز گناهى نیست كه از خانه‏هاى خودتان [=خانه‏هاى فرزندان یا همسرانتان كه خانه خود شما محسوب مى‏شود بدون اجازه خاصّى‏] غذا بخورید؛ و همچنین خانه‏هاى پدرانتان‏، یا خانه‏هاى مادرانتان‏، یا خانه‏هاى برادرانتان‏، یا خانه‏هاى خواهرانتان‏، یا خانه‏هاى عموهایتان‏، یا خانه‏هاى عمّه‏هایتان‏، یا خانه‏هاى داییهایتان‏، یا خانه‏هاى خاله‏هایتان‏، یا خانه‏اى كه كلیدش در اختیار شماست‏، یا خانه‏هاى دوستانتان‏، بر شما گناهى نیست كه بطور دسته‏جمعى یا جداگانه غذا بخورید؛ و هنگامى كه داخل خانه‏اى شدید، بر خویشتن سلام كنید، سلام و تحیّتى از سوى خداوند، سلامى پربركت و پاكیزه‏! این گونه خداوند آیات را براى شما روشن مى‏كند، باشد كه بیندیشید! »

منبع:

مجله دیدار آشنا، شماره 17، با تصرف